بررسی تنوع ژنتیکی و تجزیه عامل ها برای صفات مورفولوژیک و فنولوژیک لاین های عدس ماکروسپرما و میکروسپرما

به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی و تجزیه و تحلیل اجزاء صفات مورفولوژیک و فنولوژیک در عدس های ماکروسپرما و میکروسپرما، آزمایشی در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل واقع در زهک اجرا شد. آزمایش در قالب دو طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار برای 42 لاین عدس ماکروسپرما و 42 لاین عدس میکروسپرما پیاده شد. بین ژنوتیپ های هر دو گروه برای کلیه صفات مورد بررسی تفاوت های معنی دار مشاهده شد. در لاین های ماکروسپرما بیشترین ضریب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی به صفت تعداد دانه در بوته و در لاین های میکروسپرما به ترتیب به تعداد نیام در بوته و عملکرد دانه تعلق داشت. در هر دو گروه بیشترین وراثت پذیری به ترتیب به روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی متعلق بود. در هر دو گروه بازده ژنتیکی برای تعداد دانه در بوته، تعداد نیام در بوته و روز تا گلدهی بالا و برای روز تا رسیدگی پائین بود. تجزیه عامل ها علاوه بر تأکید بر نقش اجزای عملکرد، شش عامل پنهانی مؤثر در عملکرد را استخراج نمود که به ترتیب در لاین های ماکروسپرما و میکروسپرما 66/93 و 66/90 درصد از تغییرات عملکرد را توجیه نمودند. با توجه به صفاتی که این عوامل در بر گرفتند، تحت عنوان عوامل تعداد، فنولوژی، وزنی، عملکرد اقتصادی و معماری نام گذاری شدند، که تعیین کننده مبدأ و مقصدهای فیزیولوژیک بودند. در مجموع استنباط شد که برای اصلاح ارقام عدس در نسل های تفکیک، می توان صفت تعداد دانه در بوته را به عنوان معیار انتخاب لاین های با عملکرد بالا بکار برد.